2009-cu ildə Naxçıvan şəhərində yaradılan "Türkdilli Dövlətlərin Əməkdaşlıq Şurası" (TDƏŞ) 2021-ci ildə İstanbulda keçirilən VIII Zirvə görüşündə "Türk Dövlətləri Təşkilatı" adını almışdır. Mənzil-qərargahı İstanbul şəhərində olan Təşkilatın 5 üzvü (Azərbaycan, Türkiyə, Qazaxıstan, Qırğızıstan,Özbəkistan) var. Macarıstan, Türkmənistan, Şimali Kipr Türk Respublikası isə Təşkilatda müşahidəçi dövlət statusunda fəaliyyət göstərirlər. Türk Dövlətləri Təşkilatının yaradılmasında məqsəd üzv dövlətlər arasında qarşılıqlı etimad və dostluğun möhkəmləndirilməsini, xarici siyasət məsələlərində ortaq mövqelərin formalaşdırılmasını, beynəlxalq terrorizm, separatizm və ekstremizmlə mübarizədə birgə fəaliyyət, ticarət və investisiya üçün əlverişli şəraitin yaradılmasını, elm, təhsil, səhiyyə, mədəniyyət, idman və turizm sahələrində əməkdaşlığın genişləndirilməsini və üzv dövlətlər arasında hüquqi əməkdaşlığın gücləndirilməsini təmin etməkdir. Keçən illər ərzində Təşkilatın 11 Rəsmi, 1 Qeyri-rəsmi, 2 Fövqəladə Zirvə Görüşü keçirilib. Bu görüşlər, Türk Dövlətləri Təşkilatının üzv ölkələri arasında siyasi, iqtisadi və mədəni əməkdaşlığın inkişafında mühüm rol oynayıb. Hazırda Təşkilatda müşahidəçi dövlət qismində iştirak edən Avropa ölkəsi Macarıstanın paytaxtı Budabeştdə Türk Dövlətləri Təşkilatının 2-ci Qeyri-rəsmi Zirvə görüşü keçirilir. Sammitin ilk dəfə olaraq müşahidəçi ölkə statusunda Avropada (Macarıstanda) “Şərqlə Qərbin qovuşduğu nöqtə” devizi altında keçirilməsi təşkilatın coğrafi və siyasi imkanlarının genişlənməsindən xəbər verir. Bu önəmli tədbirdə TDT-nin təsisçi üzvlərindən biri kimi ölkəmizin Prezidenti İlham Əliyev də iştirak edir. Səfər çərçivəsində cənab Przident Macarıstan Respublikasının Baş Naziri Viktor Orbanla görüş keçirib, Azərbaycan-Macarıstan münasibətlərinin müxtəlif sahələrdə inkişafı və əməkdaşlıq perspektivləri barədə fikir mübadiləsi aparıblar. Daha sonra liderlər mətbuata birgə bəyanatla çıxış ediblər. Prezident İlham Əliyev Macarıstanın müstəqil siyasət yürütməsini yüksək qiymətləndirərək bildirib ki, Macarıstan Avropa İttifaqı çərçivəsində müstəqil siyasət aparan nadir ölkələrdən biridir. O, həmçinin iki ölkə arasında enerji, nəqliyyat, təhsil və mədəniyyət sahələrində əməkdaşlığın genişləndirilməsinin vacibliyini vurğulayıb. Cənab Prezident qeyd edib ki, “Bu gün danışıqlar və məhdud tərkibdə keçirilmiş görüş zamanı bir daha gördük ki, bir çox məsələlər üzrə mövqeyimiz üst-üstə düşür. Bu gün dəyişən dünyada gedən proseslərə nəzər saldıqda, yenə də mövqelərimizdə elə bir böyük fərq yoxdur. Azərbaycanla Macarıstan arasında bir çox oxşarlıqlar var. Birincisi, bizim tarixi köklərimiz. Bilirəm ki, macar xalqı öz tarixi köklərinə çox bağlıdır. Ölkələrimizin əhalisinin sayının təxminən eyni olması, ölkə ərazisinin sahəsi də demək olar bir-birinə çox yaxındır. Macarıstan və Azərbaycan açıq dənizlərə çıxışı olmayan ölkələrdir. Düzdür, biz Xəzər dənizinin sahilində yerləşirik, ancaq açıq dənizlərə bizim də çıxışımız yoxdur. Macarıstan müharibə aparan ölkə ilə həmsərhəddir. Biz də eyni vəziyyətdəyik. Siz müharibə aparan bir ölkə ilə, biz isə digəri ilə həmsərhədik. Yəni, bu oxşarlıqlar təbii olaraq qarşılıqlı anlaşma üçün də gözəl zəmin yaradır. Çünki biz demək olar ki, eyni çağırışlarla üz-üzəyik. Azərbaycan, eyni zamanda, dörd il yarım əvvəl müharibə aparan ölkə olmuşdur. Biz öz ərazimizdə müharibə aparmışdıq. Ermənistanın 30 illik işğalına son qoymuşduq. Düzdür, bizim müharibəmiz Rusiya-Ukrayna müharibəsi kimi 3 ildən çox yox, cəmi 44 gün ərzində aparılmışdır. Hər gün biz irəliyə gedirdik, bir addım geri atmamışdıq, ordumuzda bir dənə də olsun fərari olmamışdır. Ermənistan ordusunda isə onların özlərinin etirafına görə 12 min fərari olmuşdur. İkinci Qarabağ müharibəsi beynəlxalq hüquq çərçivəsində - BMT-nin Nizamnaməsi əsasında aparıldı. BMT-nin Nizamnaməsinin 51-ci maddəsində hər bir ölkənin özünümüdafiə hüququ var. Biz də bu hüquqdan istifadə edərək, uzun illər işğal altında olan torpaqları düşmən qüvvələrindən azad etdik və 2023-cü ildə öz suverenliyimizi tam bərpa etdik. Həmçinin bu gün gündəlikdə olan sülh müqaviləsinin mətninin müəllifi də biz olmuşuq və məhz bu mətn bu gün Ermənistan tərəfindən qəbul edilib, təbii ki, müəyyən düzəlişlərlə. Amma prinsip etibarilə bizim təklif etdiyimiz məsələ bu gün artıq Ermənistan tərəfindən qəbul edilib. Qaldı ki, sülh müqaviləsinin bağlanmasına, burada iki əsas şərt var. Birincisi, Ermənistan konstitusiyasında bu günə qədər Azərbaycana qarşı ərazi iddiası vardır. Bu, dəyişdirilməlidir. İkincisi isə Qarabağ münaqişəsini həll etmək üçün yaradılmış ATƏT-in Minsk qrupu ləğv edilməlidir. Bu, artıq de-fakto fəaliyyət göstərmir, de-yure bunun ləğvi zəruridir. Əfsuslar olsun ki, Ermənistan tərəfi hələ ki, bu iki şərtimizi qəbul etmək istəmir. Ancaq son illərin hadisələri və proseslərin gedişatı onu göstərir ki, gec-tez onlar bizim təklifimizlə razılaşmağa məcbur olacaqlar. Çünki bu təkliflərdə qeyri-adi heç bir məsələ yoxdur”.
Ölkəmizin başçısı Azərbaycan-Macarıstan əlaqələrinə də toxunub: “Bizim ikitərəfli gündəliyimiz də kifayət qədər genişdir. Macarıstan şirkətləri Azərbaycanın əsas iki neft və qaz layihəsində pay sahibidir - “Azəri-Çıraq-Günəşli” və “Şahdəniz” yataqlarında. Gələn ilin əvvəlində növbəti kontrakt imzalanacaqdır. Azərbaycanın qurudakı neft yataqlarında Macarıstan şirkəti fəaliyyətə başlayacaq. Biz keçən ildən etibarən Macarıstana təbii qazın ixracına başlamışıq. Biz Macarıstanın tələbatı səviyyəsində qaz təminatı təşkil edə bilərik. Bizim qaz resurs bazamız kifayət qədər genişdir və genişlənir, yeni qaz yataqları istismara veriləcək. Biz bu gün 12 ölkəyə təbii qaz ixrac edirik. Onlardan 10-u Avropa ölkəsidir, 8-i isə Avropa İttifaqı üzvüdür. Avropa Komissiyası Azərbaycanı Pan-Avropa qaz təchizatçısı ölkə və etibarlı tərəfdaş kimi tanıyır. Əgər biz qaz ixracının coğrafiyasına baxsaq, görərik ki, burada nəinki Avropa məkanında, dünya miqyasında boru xətti ilə nəql edilən qazın coğrafi əhatəsinə görə Azərbaycan dünyada qabaqcıl yerlərdədir. Bizim gələcəkdə qaz ehtiyatlarımızın işlənilməsi nəzərdə tutulur. Biz, eyni zamanda, Macarıstanla yaşıl enerji üzrə fəal işləyirik. Azərbaycanın çox böyükmiqyaslı yaşıl enerji gündəliyi vardır. Biz növbəti beş il ərzində 6 min meqavat gücündə yaşıl enerji istehsal edəcəyik. 500 meqavat son iki il ərzində yaradıldı, 6 min meqavat beş il ərzində təmin ediləcək. Yəni bu, reallaşacaq layihələrdir. Təkcə bu layihələr bizə təqribən 3-4 milyard kubmetr qaza qənaət etmək üçün imkan yaradacaq ki, bunun da əsas istiqaməti təbii ki, Türkiyə və Avropa ölkələri olacaqdır”.
Cənab Prezident qeyd edib ki, “Macarıstanın təşəbbüsü ilə sabah Türk Dövlətləri Təşkilatının ikinci qeyri-rəsmi Zirvə görüşü keçiriləcək. Birinci Zirvə görüşü keçən il Şuşa şəhərində keçirilmişdir. Türk Dövlətləri Təşkilatının qeyri-rəsmi Zirvə görüşlərinin keçirilməsinin təşəbbüskarı Azərbaycan olmuşdur və bu estafeti bizdən Macarıstan alıb, biz bunu alqışlayırıq. Bu, bir daha onu göstərir ki, Macarıstan öz tarixi köklərinə çox bağlıdır, bu, bizi də çox sevindirir”.